Τετάρτη 22 Οκτωβρίου 2014

Η κολύμβηση στην αρχαία Ελλάδα


Όποιος δεν ήξερε κολύμπι και γράμματα "απαίδευτός εστι και βάρβαρος".


Η Ελλάδα αν και συνδεδεμένη με τη θάλασσα δεν είχε αναπτύξει κατά την αρχαιότητα αξιόλογο θαλάσσιο αθλητισμό. Δεν σημαίνει όμως ότι οι αρχαίοι Έλληνες αγνοούσαν την κολύμβηση. Από μικροί μάθαιναν κολύμβηση θεωρώντας ότι όποιος δεν ήξερε κολύμπι και γράμματα "απαίδευτός εστι και βάρβαρος".
Ο Ηρόδοτος μας πληροφορεί ότι στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας τα θύματα από την πλευρά των Ελλήνων ήταν λιγοστά γιατί όσοι βρέθηκαν στη θάλασσα κολύμπησαν και βγήκαν στη στεριά. Απεναντίας οι περισσότεροι Πέρσες πνίγηκαν επείδη δεν ήξεραν να κολυμπούν.
Μας λέει ακόμα για κάποιον Σκυλλία από την Σκιώνη της Χαλκιδικής ο οποίος απέδρασε από το στρατό του Ξέρξη στις Αφέτες και με ένα μακροβούτι μήκους πάνω από 80 στάδια δλδ 15χλμ. από την είσοδο του Παγασητικού κόλπου έφτασε στις ακτές της Έυβοιας μεταφέροντας πολύτιμες πληροφορίες στους Έλληνες στρατηγούς. 
Ο Θουκυδίδης κάνει λόγο επίσης για "ύφυδρους" κολυμβητές δλδ δύτες που κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου πήραν μέρος σε ριψοκίνδυνες αποστολές σαν τους σημερινούς βατραχανθρώπους.
Υπάρχουν αναφορές ότι στην κολύμβηση έπερναν μέρος και γυναίκες. Οι πισίνες όμως που έχουν σωθεί μέχρι σήμερα οι "κολυμβήθρες", δεν είναι πολλές διότι η Ελλάδα είχε τη θάλασσα και το χτίσιμο κολυμβητηρίων δεν ήταν αναγκαίο. Μια πισίνα που έφεραν στο φως οι ανασκαφές βρίσκεται στην Ολυμπία και χρονολογείται από τον 5 αι.π.χ. Πρόκειται για μια υπαίθρια δεξαμενή διαστάσεων 24x16μ. και βάθους 1,60μ. 
Κολυμβητικοί αγώνες διεξάγονταν κατά την αρχαιότητα αλλά δεν ήταν συχνοί. Οι "κολυμβήθρες" ήταν χώροι άσκησης και προπόνησης καθώς με την ψυχρολουσία οι ασκούμενοι σκληραγογούνταν αποτελεσματικότερα. Μια πληροφορία για αγώνες έχουμε από τον περιηγητή Παυσανία τον 20 αι.μ.χ που μας μιλάει για αγώνες με έπαθλα που διεξάγονταν στην Ερμιόνη της Αργολίδας προς τιμήν του Διόνυσου μελαναίγιδος και τους αποκαλούσαν Άμμιλα. Δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν Πανελλήνιοι αγώνες διότι ένα μεγάλο μέρος των Ελλήνων όπως οι ορεσίβιοι θα αποκλείονταν από αυτούς καθώς δεν θα μπορούσαν να συναγωνιστούν τους νησιώτες.
Στη Σπάρτη όμως τα ποτάμια προσέφεραν στους Σπαρτιάτες  τη δυνατότητα της στρατιωτικής εκπαίδευσης στο νερό και γι' αυτό κολυμπούσαν συστηματικά στον Ευρώτα ποταμό.
Η κολύμβηση στην αρχαία Ελλάδα μοιάζει με τη σημερινή ελεύθερη κολύμβηση (open water) χωρίς το συστηματικό "κρόουλ" των αγώνων. Όσο για το στύλ, τα χέρια κουνιούνταν εναλλάξ διαγράφοντας διαδρομή κουπιών. Ο κορμός μαζί με το κεφάλι ακολουθούσαν την κίνηση με εναλλάξ στροφές προς τη μία και την άλλη πλευρά. Τα πόδια ακολουθούσαν κι αυτά την κίνηση χτυπώντας το νερό ενωμένα. Το κεφάλι ήταν μόνιμα πάνω από το νερό αντίθετα με ότι εφαρμόζεται σήμερα. 'Ετσι κολυμπούσαν και οι γυναίκες.
Τέλος, όλα τα γραπτά και τα αρχαιολογικά ευρύματα δείχνουν ότι η κολύμβηση για τους αρχαίους 'Ελληνες είχε πολλαπλό σκοπό. Ψυχαγωγία και ευεξία (σωματική-ψυχική) αλλά και μέσο επιβίωσης σε ναυάγια και ναυμαχίες.